Կառլ Գուստավ Յունգ (1875-1961)

   Կառլ Յունգը ծնվել է 1875 թվականի հուլիսի 26-ին, փոքրիկ շվեյցարական քաղաքում` Կեսվիլում` քահանայի ընտանիքում: Հայրը հաճախ էր որդու հետ զրուցում  Աստծո, կրոնի մասին և շատ էր ցանկանում, որ Յունգը նույնպես քահանա դառնա, սակայն նա քահանա դառնալու համար չէր ծնվել:

1886 թվականին հայրը Յունգին կրթության է տալիս շվեյցարական լավագույն գիմնազիաներից մեկում:
1895 թվականին նա ընդունվում է Բազելեի բժշկական համալսարան, որտեղ մեծ հետաքրքրություն է ցուցաբերում հոգեբուժության և փիլիսոփայության նկատմամբ:
1900 թվականին Յունգը սկսում է աշխատել Ցյուրիխի հոգեբուժական հիվանդանոցում` որպես հոգեբույժի օգնական:
1902 թվականին նա գրում է իր դոկտորական դիսերտացիան:
1903 թվականի փետրվարի 14-ին ամուսնանում է Էմմա Ռաուշենբախի հետ, ով նրան պարգևում է 1 որդի և 4 աղջիկ:

1907-1913 թվականներին Յունգը համագործակցում է Ֆրեյդի հետ, ով մեծ դեր է խաղում նրա կյանքում: Նա դառնում է հոգեվերլուծության հետևորդներից մեկը, սակայն հետագայում հրաժարվում է հոգեվերլուծական գաղափարներից և 1911 թվականին դուրս է գալիս հոգեվերլուծության միջազգային ասոցիացիայից:
1912 թվականին գրում է «Լիբիդոյի սիմվոլներ և ձևափոխում» գիրքը, որտեղ ներկայացված գաղափարները լիովին հակասում էին Ֆրեյդի գաղափարներին:
Յունգը ստեղծում է սեփական ուղղություն, որը կոչում է անալիտիկ (վերլուծական) հոգեբանություն: Նրա հետագա կյանքը վերաբերում է կոլեկտիվ անգիտակցականի կերպարների ստեղծմանը և արքետիպերի ուսումնասիրությանը:
1935 թվականին Յունգը դառնում է կիրառական հոգեբանության հիմնադիր և նախագահ:
1936 թվականին նա նշանակվում է գերմանական հոգեթերապևտիկ միության նախագահ:
1933-1942 թվականներին դասավանդում է Ցյուրիխում, իսկ 1944 թվականին` Բազելեյում:
1948 թվականին հիմնադրվում է Յունգի ինստիտուտը:

                     Անալիտիկ հոգեբանություն

   Անալիտիկ հոգեբանության հիմնադիրը հանդիսանում է Կառլ Գուստավ Յունգը: Յունգն իր ուսանողական տարիներին, ծանոթանալով Ֆրեյդի հետ, դարձավ Ֆրեյդի հոգեվերլուծական տեսության կողմնակիցն ու վաստակելով Ֆրեյդի վստահությունը` ընտրվեց որպես Միջզգային հոգեվերլուծական ասոցիացիայի առաջին նախագահ: Սակայն, հետագայում սկսում է կասկածի տակ դնել կլասիկ հոգեվերլուծության մի շարք կայուն դրույթներ և ավելի լայնացնելով հոգեվերլուծության սահմաններն` անցնում է առասպելաբնության, կրոնների, տարբեր մշակութային արարողությունների ուսումնասիրությանը, որտեղից էլ և տեղի է ունենում նրա և Ֆրեյդի հակասությունն ու տարանջատումը: Յունգը ստեղծում է իր տեսությունը. նա հիմնում է կոլեկտիվ անգիտակցականի մասին տեսություն:


Ի տարբերությու հոգեվերլուծական տեսության, որը խոսում էր միայն անհատական անգիտակցականի մասին, անալիտիկ հոգեբանությունը գտավ, որ անհատական անգիտակցականը, որպես այդպիսին, առանձին գոյություն չունի, այլ կարծես լողում է կոլեկտիվ անգիտակցականի օվկիանում: Նա համարում էր, որ աշխարհում ոչինչ առանձին չի լինում, ամեն ինչ փոխկապակցված է մեկը մյուսի  հետ:  Անհատական  անգիտակցականը բաղկացած  է էգոկոմպլեքսներից:  Յունգը կոմպլեքսը չի դիտում որպես բարդույթ: Դա վարքի որոշակի ձև է, որն ուն  ի միջուկ,որը խորքային է և իրենից  ներկայացնում է որոշակի արքետիպների  զգացողություններ: Կոմպլեքսն ունի  նաև  արտաքին շերտ,  այսինքն՝  մեր  վարքի ձևերը, մտքեր, զգացմունքները,  հիշողությունները,  որոնք  կարող  են  գիտակցվել:  Իսկ միջուկը  շատ խորքային է և այն դժվար  է  գիտակցել:  Սակայն  ինչքան  մենք  գիտակցում ենք  մեր  արտաքին վարքի  ձևերը,  այնքան  ավելի  լավենք ճանաչում մեր միջուկը:

    Յունգը ստեղծեց արքետիպերը: Այս տերմինը, մինչ Յունգը նաև օգտագործել են Արիստոտելը, Պլատոնը, այնուհետև Գյոթեն, որը բացի նրանից, որ հիանալի գրող էր, նաև զբաղվում էր երկնային կյանքի ուսումնասիրություններով: Չնայած այս ամենի` արքետիպերը իրենց իսկական հոգեբանական բացատրությունը ստացան Յունգի կողմից: Ըստ Յունգի` դրանք տարբեր ազգերի մոտ գոյություն ուեցող (շատ դեպքերում իրար բավականին նման) մոր, հոր, առասպելաբանական հերոսների, չարի, բարու և այլ տարբեր տարերքներ մարմնավորող ընդհանուր ձևերի մասին մտավոր պատկերացումներն են: Իհարկե յուրաքանչյուր անձի համար այդ համընդհանուր կամ համազգային արքետիպերն ունենում են իրենց անհատական պարունակությունը, միևնույնն է, որոշ ընդհանուր գծեր մնում են, որոնք միավորում են մարդկությանը, նրանց բարոյական արժեքները և հանդիսանում են վախի, հույսի, հավատի օբյեկտներ:

   Այսպիսով, արքետիպրերը դրանք բնածին գաղափարներն են կամ հիշողություն, որոնք մարդկանց մղում են ընկալել, վերապրել և արտացոլել որոշ իրադարձություններ կոնկրետ ձևերով:

   Յունգը հսկայական աշխատանք է տարել տարբեր ազգերի մշակույթների, ավանդույթների, առասպելների և կրոնների ուսումնասիրության մեջ, որի շնորհիվ կարողացել է առանձնացնել այն հիմնական վեց արքետիպերը, որոնք տարբեր ազգերի մոտ տարբեր անվանումներ ունենալով հանդերձ` միավորված են մեկ համընդհանուր սկզբունքային գծով:

   Դրա համար Յունգը արքետիպերն անվանեց ոչ թե իրենց ազգային անուններով այլ տեսակներով:

Հիմնական վեց արքետիպերն են`

 1.   Պերսոնա

2.   Ստվեր

3.   Անիմա

4.   Անիմուս

5.   Էգո

6.   Ինքնություն

Պերսոնան դա մեր դիմակն է, սեփական անձի ընդունումը, թե ինչպես ենք մենք մեզ դրսևորում տարբեր անձանց հետ, տարբեր վայրերում: Ինչպիսի արտաքին տեսք ենք մատուցում այլ անձանց: Այսինքն,  թե ինչ ենք մենք մտածում հենց մեր մասին, հասարկության մեջ մեր դիրքի և վարքի մասին: Դա հենց մեր կարծիքն է մեր մասին և այն մասին, թե ինչպիսի տպավորություն ենք մենք թողնում այլոց վրա:

Ստվերը-դա նույնպես կենտրոն է, բայց ոչ թե գիտակցության, այլ անգիտակցական: Այն դուրս մղված նյութն է: Դա այն ցանկությունները, հիշողություններն ու հույզերն են, որոնք անհատի կողմից ժխտվում են` սոցիալական ստանդարտներին և իդեալներին համապատասախան չլինելու պատճառով:

Անիմա- դա անգիտակցական կյանքի հիմքն է տղամարդու մեջ:

Անիմուս-անգիտակցական տղամարդու հիմքը կնոջ մեջ:

Էգո-դա մեր գիտակցության կենտրոնն է, որը տրամաբանորեն և նպատակաուղղված ձևով  կառավարում և ուղղորդում է մեր վարքը` մեր նպատակների և օբյեկտիվ պայմանների համապատասխան:

Ինքնությունը  դա ամբողջականության մարմնացումն է: Սա այն կետն է, անձի այն կենտրոնը,  որտեղ տեղի է ունենում անգիտակցականի և գիտակցականի կորելացում ու ադապտացում, այսինքն տեղի է ունենում փոխզիջում:

Բացի այդ Յունգը առանձնացրեց նաև 4 հոգեկան ֆունկցիաներ, որոնք զույգեր են կազմում: Դրանք են մտածողություն և զգացմունք, որոնք Յունգը համարում էր ռացիոնալ ֆունկցիաներ զգայություն և ինտուիցիա` իռացիոնալ ֆունկցիաներ:

Աղբյուրներ ՝  http://www.harmonia.am/articles/%D5%AF%D5%A1%D5%BC%D5%AC-%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%BE-%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A3-(1875-1961).html#.VChZGmeSwco

http://www.hogeban.info/%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%BF%D5%AB%D5%AF-%D5%B0%D5%B8%D5%A3%D5%A5%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6.php