Գործնական աշխատանք: Քիմիական ռեակցիաների տեսակները:

Քիմիական ռեակցիաների դասակարգումը ըստ ելանյութերի և վերջանյութերի թվի փոփոխության:

1) Տեղակալման ռեակցիայի ընթացքում պարզ նյութի ատոմները տեղակալում են բարդ նյութի ատոմներից մեկին, և ռեակցիայի հետևանքով  առաջանում են նոր պարզ և բարդ նյութեր:

Փորձ 1. Տեղակալման ռեակցիա

Zn + 2HCl à ZnCl₂ + H₂
2Al + 6HCl à 2AlCl₃ + 3H₂
Mg + H₂SO₄ à MgSO₄ + H₂
            ^նոսր
2Al + 3H₂SO₄ à Al₂(SO₄)₃ + 3H₂
               ^նոսր

2) Միացման ռեակցիաների ընթացքում երկու կամ ավելի նյութերից գոյանում է մեկ նյութ:

Փորձ 2. Միացման ռեակցիա (պայթյունով է այրվում)

2H₂ + O₂ à 2H₂O + Q
Ռեակցիան ընթանում է ռադիկալային մեխանիզմով:

Zn, Al, Mg – ի վրա ավելացրեցինք աղաթթու, և այրեցինք ջրածինը, որը միացման ռեակցիա է (վերօքս, ջերմանջատիչ):

Միացման ռեակցիայի օրինակ է նաև հրավառությունը (Mg) (վերօքս, ջերմանջատիչ)

2Mg + O₂ à 2MgO + Q

3) Քայքայման ռեակցիաների ժամանակ մեկ նյութից ստացվում են երկու կամ ավելի նյութեր:

Փորձ 3. Քայքայման ռեակցիա
Մալախիտի քայքայում

(CuOH)₂CO₃ à CuO + CO₂   + H₂O 

Այս ռեակցիան ուղեկցվում է գույնի փոփոխությամբ, գազի անջատմամբ: Ջերմանջատիչ ռեակցիա է: Առաջանում է 3 օքսիդ՝ թթվային (CO₂), հիմնային (CuO-սև գույնի), ջուր (H₂O):

Փորձ 4. Անջատված CO₂-ը իջեցնում ենք կրաջրի մեջ.

Ca(OH)₂ + CO₃ à CaCO₃   + H₂O

Քայքայման ռեակցիայի օրինակ է ամոնիումի երկքրոմատը.

(NH₄)₂Cr₂O₇ à N₂   + Cr₂O₃ + 4H₂O  (ջերմանջատիչ, վերօքս, գազի անջ.)              ^{Նարնջագույն                      կանաչ,թունավոր}

4) Փոխանակման ռեակցիաներն ընթանում են երկու բարդ նյութերի միջև, և որոնց ժամանակ դրանք փոխանակվում են իրենց բաղադրիչներով:

Փորձ 5. Փոխանակման ռեակցիաներ

_{հիմք            թթու           աղ            ջուր}
NaOH + HCl à NaCl + H₂O

Ca(OH)₂ + 2HCl à CaCl₂ + 2H₂O
(փոխանակման, չեզոքացման, ջերմանջատիչ, իոնափոխանակման)

Փորձ 6. Ֆոսֆատ իոնի (PO₄^3-) հայտնաբերման ռեակցիա.

                               _{դեղին գույնի նստվածք}
Na₃PO₄ + 3AgNO₃ à Ag₃PO₄ + 3NaNO₃